Warszawa, dn. 1 czerwca 2017 r.

Stanowisko nr 6/2017

Porozumienia samorządów zawodowych i stowarzyszeń prawniczych

dot. projektów ustaw o komornikach sądowych oraz o kosztach komorniczych

Egzekucja sądowa pozostaje jednym z fundamentów demokratycznego państwa prawnego, urzeczywistniając jego podstawowe zasady. Bez instrumentów skutecznej egzekucji sądowej wymiar sprawiedliwości i gwarantowana przez państwo ochrona prawna obywateli stają się fikcją. Możliwość wykonywania wyroków sądowych wydawanych w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej w sposób oczywisty i bezpośredni wpływa też na sprawność działania całego państwa, w tym na możliwości jego prawidłowego rozwoju.

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt ustawy o komornikach sądowych (UD 146) oraz projekt ustawy o kosztach komorniczych (UD 162), których wejście w życie w proponowanym kształcie spowoduje całkowitą zapaść egzekucji sądowej.

W odniesieniu pierwszego z tych projektów Porozumienia samorządów zawodowych i stowarzyszeń prawniczych wypowiedziało się szczegółowo w obszernym stanowisku nr 1/2017 z dnia 5 stycznia 2017 r.

Rozwiązania przyjęte w projektach prowadzą do załamania egzekucji, uniemożliwiając sądowym organom egzekucyjnymi realizację jakichkolwiek ustawowych obowiązków. Już pierwotne przedstawione wersje projektów poddane zostały daleko idącej krytyce przez niemal wszystkie podmioty opiniujące, w tym przez Radę Legislacyjną przy Prezesie Rady Ministrów czy Rządowe Centrum Legislacji.

W zgłoszonych ponad 500 stronach krytycznych opinii wskazano na konieczność weryfikacji projektów na wielu płaszczyznach. Zastrzeżenia dotyczyły też zgodności zapisów z Konstytucją Rzeczpospolitej Polskiej i innymi ustawami.

Z niemal całkowitym pomięciem zgłaszanych zastrzeżeń, w tym w szczególności opinii Rady Legislacyjnej, forsowane są aktualnie jeszcze bardziej skrajne i niebezpieczne rozwiązania, których wejście w życie spowoduje absolutną niewydolność egzekucji sądowej, doprowadzi do paraliżu państwa, w tym do pozbawienia obywateli ochrony prawnej oraz wywoła katastrofalne skutki społeczne i gospodarcze.

Szczególną uwagę należy zwrócić na fakt nieuwzględnienia uwag Ministerstwa Rozwoju i Finansów oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych w zakresie statusu prawnopodatkowego. Zupełnie pominięto też uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w dniu 6 marca br. stwierdził, że do komornika sądowego, którego status wynika z ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, ma zastosowanie art. 15 ust. 1 w związku z ustępem 2 ustawy o podatku od towarów i usług, a nie ma zastosowania art. 15 ust. 6 tej ustawy, ponieważ wykonuje on działalność nie w formie podmiotu prawa publicznego, lecz w formie samodzielnej działalności gospodarczej (I FPS 8/16). Tym samym nie brano pod uwagę podatku VAT jako obciążenia po stronie przychodów kancelarii komorniczych. Rada Ministrów przyjęła w dniu 16 maja br. projekt ustawy o komornikach sądowych, w zmienionej wersji uznającej komorników sądowych jako podatników VAT.

Już samo obniżenie opłat komorniczych spowoduje poważne ograniczenie przychodów kancelarii. Degresywne wynagrodzenie prowizyjne oznacza konieczność odprowadzenia do Skarbu Państwa od 1% do 40%. Wliczenie podatku VAT do wynagrodzenia prowizyjnego oznacza obniżenie przychodów o kolejne 19%. Może to spowodować likwidację znacznej części kancelarii. Pracę może stracić 9 tys. osób. Niestety OSR-y obu projektów nie wskazują na skutki przyjętych regulacji.

Konieczność podjęcia stosowanych prac w celu opracowania nowych regulacji kształtujących funkcjonowanie sądowych organów egzekucyjnych nie podlega dyskusji. Modyfikacja istniejących rozwiązań winna jednak prowadzić do poprawy skuteczności i szybkości postępowania egzekucyjnego, a nie do agonii całego systemu egzekucji.

Z tych względów apelujemy o podjęcie działań zmierzających do wypracowania rozwiązań zgodnych z Konstytucją i z założeniami polityki rządu, a także zapewniających możliwości sprawnego funkcjonowania państwa w tym istotnym obszarze.

          Przewodniczący Porozumienia                                            Sekretarz Porozumienia

         r.pr. Maciej Bobrowicz                                                     dr Paweł Skuczyński